بازده سرمایه‌گذاری یا ROI

بازده سرمایه‌گذاری یا ROI چیست؟

بازده سرمایه‌گذاری (ROI) یک معیار عملکردی است که برای ارزیابی کارایی یک سرمایه‌گذاری در مقایسه با کارایی تعدادی از سرمایه‌گذاری‌های مختلف استفاده می‌شود. ROI میزان بازده سرمایه‌گذاری را نسبت به هزینه سرمایه‌گذاری اندازه‌گیری می‌کند. برای محاسبه ROI سود یا بازده سرمایه‌گذاری بر هزینه سرمایه‌گذاری تقسیم می‌شود. نتیجه این شاخص به‌صورت درصد یا نسبت بیان می‌شود.

فرمول بازده سرمایه‌گذاری ROI به شرح زیر است:

بازده سرمایه‌گذاری= (درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری – هزینه سرمایه‌گذاری)/ هزینه سرمایه‌گذاری

در فرمول بالا، درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری به عایدی حاصل از بهره سرمایه‌گذاری اشاره دارد. ازآنجاکه نسبت ROI به‌صورت درصد بیان می‌شود، می‌توان به‌راحتی آن را با سایر بازده‌های سرمایه‌گذاری مقایسه کرد.

ساختار ROI

ROI به دلیل سادگی و قابلیت مقایسه، یک شاخص محبوب است. اساساً، ROI می‌تواند جهت یک ارزیابی اولیه در تعیین سودآوری سرمایه‌گذاری مورداستفاده قرار گیرد. محاسبه آن پیچیده نیست و تفسیر آن نسبتاً آسان و دارای طیف وسیعی از کاربردها است. اگر ROI مثبت نباشد و یا سرمایه‌گذاری‌های دیگر با ROI بالاتر وجود داشته باشند، سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌راحتی یک گزینه را از بین انتخاب‌های موجود انتخاب کنند.

به‌عنوان‌مثال فرض کنید مهرداد دو میلیون در یک رستوران سرمایه‌گذاری کرده و یک سال بعد سهام خود را باقیمت دو میلیون و دویست فروخته است. مهرداد برای محاسبه بازده سرمایه‌گذاری خود سود (۲,۰۰۰,۰۰۰-۲,۲۰۰,۰۰۰=۲۰۰,۰۰۰) را تقسیم‌بر هزینه سرمایه‌گذاری (۱,۰۰۰,۰۰۰) می‌کند، پس نسبت ROI مهرداد مقدار ۲۰ درصد می‌شود.

بر اساس این اطلاعات، مهرداد می‌تواند سرمایه‌گذاری خود در رستوران را با سایر فرصت‌های سرمایه‌گذاری‌اش مقایسه کند. فرض کنید مهرداد سه میلیون هم در یک فروشگاه سرمایه‌گذاری کرده و یک سال بعد سهام خود را به مبلغ سه میلیون و هشت‌صد هزار فروخته است. ROI سرمایه‌گذاری مهرداد در رستوران برابر با ۲۶٫۶۷ درصد می‌شود.

محدودیت‌های ROI

مثال‌های فوق برای نشان دادن روش مقایسه‌ای این نسبت مالی است. درحالی‌که هزینه سرمایه‌گذاری دوم مهرداد بیشتر از سرمایه‌گذاری در رستوران بود، اما بازده سرمایه‌گذاری در فروشگاه حدود ۶٫۶۷% بیشتر از رستوران بود.

بر همین اساس مهرداد می‌تواند ROI سرمایه‌گذاری‌هایش را از ابتدا برای دوره‌های زمانی مختلف حساب کند. درصورتی‌که ROI برای چند سال حساب شود می‌توان مقدار نهایی را بر تعداد سال‌ها تقسیم کرد.

در رابطه با یک پروژه می‌توان ROI را به‌صورت نرخ بازگشت سرمایه به کاربرد. این قابلیت بیشتر در طرح‌های توجیهی اقتصادی کاربرد دارد. همچنین می‌توان برای این منظور از NPV یا ارزش خالص فعلی استفاده کرد، که اختلاف ارزش پول در طول زمان را نشان می‌دهد. زمان استفاده از NPV به مقدار خروجی نرخ بازده واقعی می‌گویند.

توسعه ROI

اخیراً برخی از سرمایه‌گذاران و معامله گران یک‌شکل جدید از ROI را به نام بازده اجتماعی سرمایه‌گذاری یا SROI توسعه داده‌اند. SROI ابتدا در اوایل دهه ۲۰۰۰ توسعه یافت و تأثیرات وسیع‌تری از پروژه‌ها با استفاده از ارزش اضافی مالی (به‌عنوان‌مثال معیارهای اجتماعی و محیطی که در حال حاضر در حساب‌های مالی معمولی نشان داده نمی‌شوند) را در نظر گرفت.

منبع: گروه مشاوران مالی سامان